از سال 1983 که اولین نسل از اینترنت پا به عرصه وجود داشت تا به امروز که منظور ظهور وب 3 هستیم، همه ما به نوعی وابسته به این تکنولوژی شده‌ایم، طوری که بدون آن نمی‌توانیم زندگی روزمره خود را به انجام برسانیم. احتمالاً از خود می‌پرسید وب 3 چیست؟ تکنولوژی وب 3 دارای همان عملکردهای اینترنت نسل اول و دوم را دارد، اما در این تکنولوژی سعی شده نقاط ضعف فناوری‌های پیشین رفع شود. اگر به دنبال توضیحات بیشتر در خصوص پاسخ این سوال که وب 3 چیست هستید، تا انتهای این مطلب ما را همراهی کنید.
تکنولوژی web 3 چیست؟
به طور خلاصه وب 3 تکامل یافته‌ترین شکل نسل اینترنت است که با هدف حذف معایب اینترنت نسل 2 و نسل 1 در حال طراحی است. این تکنولوژی بر اساس هوش مصنوعی و به صورت کاملاً غیرمتمرکز و بلاکچینی اداره می‌شود.
پیش بینی می‌شود ویژگی‌های Web 3.0 به قرار زیر باشد:
منبع باز
در اینترنت نسل آینده برای ساخت پلتفرم‌های محتوا از نرم افزار منبع باز استفاده خواهد شد.
بدون نیاز به گرفتن تاییدیه از شخص ثالث
همه کاربران یک پلتفرم در وب 3 می‌توانند به صورت همتا به همتا (peer to peer) با یکدیگر ارتباط دو طرفه داشته باشند، به همین دلیل نیازی به تایید شخص ثالث یا گرفتن مجوز ندارند.
حذف واسطه‌ها
تعامل بین دستگاه‌ها، کاربران و سرویس‌ها بدون تایید یک مرجع متمرکز امکان پذیر خواهد بود.
فناوری بلاک چین این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند که در اینترنت نسل سوم مستقیماً با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کاربران با تبدیل شدن به بخشی از یک سازمان غیر متمرکز خودمختار (DAO)، گروهی برای ارتباط با یکدیگر ایجاد می‌کنند که متعلق به خودشان است و توسط خودِ افراد و نه یک سازمان یا مرجع بیرونی اداره می‌شود.
داده‌های متعلق به کاربر از طریق شبکه‌ای از قراردادهای هوشمند از دسترس محافظت می‌شوند. این قراردادها در یک بلاک چین ذخیره می‌شوند که یک شبکه غیرمتمرکز آن را کنترل می‌کند.
پیش‌بینی‌های بعدی ویژگی های منحصر به فرد وب 3 به شرح زیر است:
- همه تراکنش‌ها در یک دفتر کل که از فناوری بلاک چین استفاده می‌کند، توزیع شده و ردیابی می شوند و انتقال داده‌ها غیرمتمرکز خواهد بود.
- قراردادهای هوشمند برای همه کاربران باز است و افراد می‌توانند تمام فعالیت‌ها را رصد کنند. بنابراین این قابلیت کاربران را از نیاز به اتکا به یک سازمان متمرکز (مانند یک بانک) برای حفظ یکپارچگی داده‌ها رها می‌کند.
- با کمک تکنولوژی وب 3 بخش سرگرمی به طور قابل توجهی درآمد خود را از متاورس افزایش خواهد داد.
- فناوری بلاک چین امکان تولید فوری کالاهای دیجیتال و توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) را برای مصرف کنندگان فراهم می‌کند تا به این ترتیب از مالکیت معنوی و اطلاعات شناسایی شخصی (PII) محافظت کند.
- کاربران نیز می‌توانند از داده‌های خود در اینترنت نسل سوم سود ببرند، در حالی که در اینترنت نسل 2 سود حاصل از داده‌ها و محتواها فقط مختص شرکت یا سازمان کنترل کننده است.
Web 3.0 چگونه کار می‌کند؟
در اینترنت نسل سوم اطلاعات شما در محفظه یادداشت ارزهای دیجیتال در web3 ذخیره می‌شود. در وب 3، از طریق کیف پول خود با برنامه‌ها و انجمن‌ها تعامل خواهید داشت و هنگامی که از سیستم خارج می‌شوید، داده‌های خود را با خود می‌برید.
از آنجایی که شما مالک داده‌ها هستید، ممکن است از نظر تئوری انتخاب کنید که آیا از آن داده‌ها درآمد کسب کنید یا خیر؟ پس همه چیز به خواست و انتخاب شما بستگی دارد.
حالا در ادامه با هم بررسی می‌کنیم که چگونه برخی از ویژگی‌های توسعه وب 3 برای دستیابی به این اهداف در نظر گرفته شده‌اند.
مالکیت داده
وقتی از پلتفرمی مانند فیس‌بوک یا یوتیوب استفاده می‌کنید، این کسب‌وکارها داده‌های شما را جمع‌آوری، مالکیت و بازپرداخت می‌کنند. داده‌های شما در کیف پول رمزنگاری شما در web3 ذخیره می‌شود. حالا شما می‌توانید برای کسب درآمد از داده‌های خود تصمیم بگیرید.
حفظ حریم خصوصی کاربران
حریم خصوصی یکی از مهمترین ویژگی‌های کیف پول شما است، درست مانند مالکیت داده‌ها. کیف پول شما به عنوان شناسه شما در وب 3 عمل می‌کند که اتصال آن را به هویت واقعی شما دشوار می‌کند. بنابراین، حتی اگر کسی بتواند فعالیت یک کیف پول را مشاهده کند، نمی‌تواند کیف پول شما را شناسایی کند.
به بیانی دیگر همانطور که Neuroth حریم شخصی را در وب 3 توصیف کرده است: “اطلاعات شخصی من پنهان است، اما رفتار من قابل مشاهده است.”
اگرچه کیف پول‌ها سطح حریم خصوصی تراکنش‌های بیت کوین را افزایش می‌دهند، سکه‌های حریم خصوصی مانند Zcash و Monero به تراکنش‌ها این امکان را می‌دهند تا کاملاً به صورت ناشناس باقی بمانند.
Web3 دارای نهادهای مستقل غیرمتمرکز (DAO) است که برنامه‌ها را اجرا می کنند. در نتیجه، تصمیم‌گیری‌ها دیگر توسط یک مرجع متمرکز گرفته نمی‌شود، بلکه توسط کاربرانی اتخاذ می‌شود که دارای نشانه‌های حکومتی هستند.
مزایا و معایب وب 3 چیست
احتمالاً تا این قسمت از متن با مزیت‌های بی شمار اینترنت نسل سوم به اختصار آشنا شده‌اید، اما در ادامه هر کدام را تفکیک شده توضیح می‌دهیم:
- از نظر امنیت داده‌ها، کاربران نهایی بیشترین بهره را از رمزگذاری داده‌ها خواهند برد.
- به دلیل ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده‌ها، کاربران در هر شرایطی قادر به دسترسی به داده‌ها خواهند بود.
- کاربران چندین نسخه پشتیبان دریافت خواهند کرد که در صورت خرابی سرور به آنها کمک می‌کند.
- بیشتر سیستم‌های بلاک چین توسط سازمان‌های غیرانتفاعی توسعه می‌یابند که یک پلتفرم بلاک چین منبع باز را فراهم می‌کند، بنابراین امکان طراحی و توسعه مشترک ایجاد می‌شود.
- داده‌ها از هر مکان و در هر دستگاه سخت افزاری قابل ارائه خواهد بود.
- وب 3.0 برای حل مسئله و پروژه‌های سنگین تولید دانش بسیار مفید است.
با وجود این مزیت‌ها، اینترنت نسل سوم یک سری معایب را با خود به همراه دارد:
- برای اینکه این فناوری برای افراد بیشتری در سراسر جهان در دسترس باشد، قابلیت‌ها و کیفیت دستگاه‌ها باید گسترش یابد.
- زمانی که وب 3.0 به طور کامل در اینترنت پیاده سازی شود، هر وب سایتی که بر روی فناوری اینترنت نسل اول ساخته شده باشد، منسوخ خواهد شد.
- فناوری وب 3.0 نسبت به نسل‌های قبلی هوشمندتر، کارآمدتر و قابل دسترس‌تر است. با این حال، این فناوری کاملاً برای استفاده عمومی آماده نیست.
کاربردهای وب 3 چیست
تکنولوژی web3 کاربردهای وسیعی دارد. این تکنولوژی با بلاک چین در هسته خود، طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها و خدمات جدید مانند موارد زیر را ممکن می‌سازد:
NFTها
توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) توکن‌هایی هستند که به صورت جداگانه منحصر به فرد بوده و در یک بلاک چین با هش رمزنگاری نگهداری می‌شوند.
DeFi (امور مالی غیرمتمرکز)
فناوری بلاک چین غیرمتمرکز به عنوان پایه‌ای برای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) استفاده می‌شود، این یک مورد استفاده جدید برای وب 3.0 است که امکان ارائه خدمات مالی فراتر از محدودیت‌های زیرساخت‌های بانکداری متمرکز مرسوم را فراهم می‌کند.
کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال
دنیای جدیدی از پول که می‌کوشد از دنیای سنتی پول نقد متمایز باشد، مانند ارزهای دیجیتال از قبیل بیت‌کوین. به فعالیت در دنیای ارز دیجیتال و این نوع معاملات ترید ارز دیجیتال گفته می‌شود و روشی بسیار نوین و ایده‌آل برای کسب درآمد دلاری به شمار می‌شود. یکی از بهترین راه‌ها برای فعالیت درحوزه ترید ارزهای دیجیتال استفاده از سرور مجازی ترید با آی‌پی ثابت خارجی است.
dApp (برنامه‌های غیرمتمرکز بر روی بلاک چین)
برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) برنامه‌هایی هستند که روی یک شبکه همتا به همتا و به صورت غیرمتمرکز اجرا می‌شوند. این برنامه‌ها بر روی بلاک چین ساخته شده‌اند و از قراردادهای هوشمند برای تسهیل ارائه خدمات استفاده می‌کنند.
پل‌های زنجیره‌ای
در عصر وب 3.0، بلاک چین‌های متعددی وجود دارند و پل‌های زنجیره ای نوعی ارتباط بین آنها را فراهم می‌کند.
DAOها (سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز)
DAO یا سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز آماده هستند تا به طور بالقوه نقش بدنه‌های حاکم تکنولوژی وب 3 را بر عهده بگیرند و ساختار و حکومت غیرمتمرکز را به کاربران ارائه دهند.
تفاوت بین web 3.0، web 2.0، web 1.0
برای اینکه تفاوت بین وب 3 را با دیگر نسل‌های اینترنت بهتر بدانید، لازم دانستیم تا توضیح مختصری از ماهیت هر یک در اختیار شما قرار دهیم:
وب 1.0 اصطلاحی است که برای توصیف اولیه ترین شکل اینترنت استفاده می‌شود. اینترنت نسل 1 اولین نمونه از یک شبکه جهانی بود که پتانسیل آینده ارتباطات دیجیتال و به اشتراک گذاری اطلاعات را ارائه کرد.
اساس عملکرد وب 1.0 به این ترتیب بود که یک عده محتوای خود را در وب سایت‌های شخصی خودشان در شبکه جهانی بارگذاری می‌کردند و عده‌ای دیگر آن محتواها را از طریق وب سایت‌ها مورد مطالعه قرار می‌دادند. در اینترنت نسل اول کاربران می‌توانستند به منابع حقیقی، اطلاعات و محتواها دسترسی داشته باشند و حتی آنها را استخراج کنند.
بنابراین، اینترنت نسل اول تماماً در مورد صفحات وب بود که با استفاده از هایپرلینک به یک سیستم متصل می‌شدند. برای درک بهتر وب 1.0 به یک دایره المعارف دیجیتالی عظیم، اما بدون تصویر، کنترل‌ها، فرم‌ها و تعاملات مرتبط با اینترنت مدرن فکر کنید. به همین دلیل است که به اینترنت نسل اول، وب فقط خواندنی یا Read-only می‌گویند.
مشخصات زیر از جمله ویژگی‌های Web 1.0 هستند:
- صفحات استاتیک
- عناصر HTML 3.2 مانند فریم‌ها و جداول
- ارسال فرم‌های HTML از طریق ایمیل
- ارسال محتوا از سیستم فایل سرور، به جای یک سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه‌ای
- دکمه‌های GIF و گرافیک
با ورود وب 2.0، تمرکز از تعداد کمی از افرادی که مقدار زیادی محتوا تولید می‌کنند، به تعداد زیادی از افرادی که حتی محتوای بیشتری تولید می‌کنند، تغییر یافت.
وب 2 بر UGC، سهولت استفاده، مشارکت، تعامل و سازگاری با سایر دستگاه‌ها و سیستم‌ها تأکید داشت. اساساً، همه چیز به تجربه کاربر نهایی تبدیل شد.
انجمن‌ها، تالارهای گفتگو، پلتفرم‌های همکاری و رسانه‌های اجتماعی ظاهر شدند و اکنون به عنوان تعامل اولیه افراد با وب مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، وب 2 یا اینترنت نسل دوم فقط خواندنی نیست، بلکه مشارکت را نیز شامل می‌شود.
چند عنصری که Web2.0 را تعریف می‌کند می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مرتب سازی رایگان اطلاعات
- APIهای توسعه یافته
- خود مصرفی
- محتوای پویا
- استفاده گسترده اجتماعی، نه فقط جوامع خاص
اساساً به طور خلاصه در اینترنت نسل دوم کاربر به محصول تبدیل شده است. وب 2.0 که به آن وب اجتماعی نیز می‌گویند، شامل تعدادی ابزار و پلتفرم است که در آن افراد می‌توانند نظرات، دیدگاه‌های روزمره و دیدگاه‌های خود را به روشی بیش از حد تعاملی به اشتراک بگذارند.
بنابراین از جمله قابلیت‌های اینترنت نسل دوم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پادکست
- رسانه‌های اجتماعی
- برچسب زدن
- وبلاگ نویسی
- اظهار نظر
- رای دادن
- و غیره
مشکل وب 2.0 از نحوه عملکرد برنامه سنتی اینترنت نسل دوم ناشی می‌شود. یک کاربر درخواستی را به سرور ارسال می‌کند که سپس به عنوان پاسخ به صفحه وب ارسال می‌شود. تنها مشکل این است هر کسی که داده‌ها را روی سرور متمرکز کنترل می‌کند، به داده‌های زیادی دسترسی دارد.
فیس بوک، گوگل و توییتر شروع به ذخیره این داده‌ها در سرورهای خود کردند تا با استفاده از الگوریتم‌ها محتوای بهتری تولید کنند. در بهترین حالت ممکن، از این قابلیت برای ایجاد باکیفیت‌ترین تجربه کاربری در مخاطب استفاده می‌شود. اما در واقعیت، داده‌های مخاطبین به تبلیغ‌کنندگان فروخته شد. اینجاست که وب 3.0 وارد می شود.
وب 3.0 به عنوان خواندن-نوشتن-اجرا یا Read-Write-Transact توصیف می‌شود و در واقع آینده اینترنت است.
اینترنت نسل آینده شامل فضایی است که در آن افراد در پلتفرم‌های غیرمتمرکز و تقریباً ناشناس فعالیت می‌کنند. این به معنای دور شدن از دستان بزرگ و راهنمای غول‌های فناوری مانند گوگل، فیس بوک و توییتر است.
وب 3.0 در ابتدا توسط تیم برنرز لی، مخترع وب جهانی، وب معنایی نامیده شد و به عنوان یک اینترنت مستقل، هوشمند و منبع باز در نظر گرفته شد.
تکنولوژی web3 شامل هوش مصنوعی و ML می‌شود که محتوا را پردازش می‌کند و بعد از آن همه داده‌ها به روشی متنی و مفهومی به هم متصل می‌شوند.
آنچه از وب 2.0 رشد کرده بیشتر شبیه به وب اصلی برنرز لی است که او آن را اینطور توصیف کرده: “در اینترنت نسل آینده برای ارسال هر چیزی به مجوزی از یک مرجع مرکزی نیاز نیست. هیچ گره کنترل مرکزی وجود ندارد و بنابراین هیچ نقطه شکست واحدی وجود ندارد.”
بنابراین، فناوری‌های غیرمتمرکز از قبیل De-Fi، Blockchain، NFTs، AR Cloud، Distributed ledgers و متاورس که در چند سال گذشته به شدت در حال رشد هستند، به معنای حرکت به سمت تمرکززدایی داده‌ها و اینترنت شفاف و امن پیش رفته‌‌اند.
همه این قابلیت‌ها به یک وب 3.0 منجر می‌شود که در آن کاربران به روشی غیرمتمرکز اما با امنیت بالا تعامل دارند. از پول گرفته تا اطلاعات، همه مبادلات بدون نیاز به شرکت‌های فناوری، بانک‌ها یا هر واسطه دیگری انجام می‌شود. بنابراین اگر وب 2.0 کاربر را به محصول تبدیل کند، وب 3.0 کاربر را صاحب محتوا می‌کند.
اگر بخواهیم Web 3.0 را با کمک چند کلیدواژه تعریف کنیم، به موارد زیر می‌رسیم:
- وب معنایی که در آن فناوری وب برای ایجاد، اشتراک گذاری و اتصال محتوا از طریق جستجو و تجزیه و تحلیل، بر اساس درک و نه کلمات کلیدی، بهبود یافته است.
- هوش مصنوعی و ML
- اتصال چندین برنامه و دستگاه، از طریق اینترنت اشیا
- گرافیک سه بعدی
- تعامل بدون نیاز به استفاده از یک واسطه قابل اعتماد
- مشارکت بدون نیاز به مجوز
به طور خلاصه می‌توان تفاوت این سه را اینطور توصیف کرد: دنیای وب 1.0 تا حد زیادی ایستا و درگیر ارائه اطلاعات بود. با وب 2.0، وب پویا و اجتماعی شد. با تکنولوژی 3.0 web، شبکه جهانی اینترنت هوشمندتر و پراکنده تر از همیشه خواهد شد.
جدول خلاصه از مقایسه web 3.0، web 2.0، web 1.0
| web 1.0 | web 2.0 | web 3.0 |
| فقط خواندنی | خواندنی و نوشتی | خواندنی-نوشتی-اجرایی |
| متمرکز شرکتی | متمرکز اجتماعی | غیر متمرکز |
| صفحات ساده وب | وبلاگ های شخصی | محتوای زنده |
| مالکیت محتوا | اشتراک گذاری محتوا | یکپارچه سازی محتوا |
| قالب های ساده وب | اپلیکیشن های وب | اپلیکیشن های هوشمند |
| مبتنی بر فهرست راهنما | مبتنی بر برچسب زدن به محتوا | مبتنی بر رفتار کاربر |
جمع بندی
در این مطلب به بررسی این که وب 3 چیست پرداختیم، 3 نسل مختلف از اینترنت را از گذشته تا به امروز بررسی کردیم و همچنین تکنولوژی وب 3 را به عنوان اینترنت نسل آینده مورد ارزیابی قرار دادیم.
همانطور که از توضیحات دریافتید وب 3 می‌تواند بسیاری از چالش‌های اینترنت نسل 2 را رفع کرده و به این ترتیب تمام افراد به سطح یکسانی از قابلیت‌های این شبکه جهانی بهره ببرند. هر چند تا زمان رونمایی حقیقی از این تکنولوژی هنوز ابهامات زیادی در خصوص ماهیت و قابلیت‌های آن وجود دارد.
اگر با وجود توضیحات داده شده باز هم سوالی در این خصوص که وب 3 چیست و موارد مرتبط با این تکنولوژی دارید، می‌توانید در قسمت کامنت‌های این مطلب مطرح کنید تا همکاران ما در وی‌پی‌اس مارکت به سوالات شما پاسخ دهند.
سوالات متداول
کیف پول وب 3 چیست؟
کیف پول Web 3 نرم افزاری است که به کاربران اجازه می‌دهد تا دارایی‌های دیجیتالی خود مانند ارزهای رمزنگاری شده، توکن‌ها و هویت های دیجیتال را در شبکه وب 3 مدیریت کنند. معمولاً یک رابط کاربر پسند برای ارسال و دریافت تراکنش‌ها، تعامل با dApps و ذخیره کلیدهای خصوصی به صورت ایمن ارائه می‌دهد.
کاربرد بلاکچین در وب 3 چیست؟
بلاک چین یک فناوری کلیدی است که زیربنای وب 3 است، زیرا تراکنش‌های غیرقابل اعتماد و شفاف، ذخیره‌سازی داده‌ها و حکومت بر روی یک شبکه غیرمتمرکز را امکان‌پذیر می‌سازد. با استفاده از بلاک چین، برنامه‌های وب 3 می‌توانند به سطح بالاتری از امنیت، حریم خصوصی و انعطاف‌پذیری دست یابند، در حالی که مدل‌های تجاری جدید و فرصت‌های خلق ارزش را ممکن می‌سازند.
