telnet چیست و چه کاربردی دارد؟

Telnet چیست و چه کاربردی دارد؟ آیا از امنیت کافی برخوردار است؟ نحوه کار این پروتکل به چه صورت است؟ تمامی این‌ها سوالاتی است که ممکن است در رابطه با تلنت با آن مواجه شده باشید.

Telnet یک پروتکل اینترنتی است که برای اتصال به کامپیوترهای راه دور و برقراری ارتباط با آن‌ها استفاده می‌شود. Telnet که در سال 1969 توسعه یافت و در حال حاضر به ابزاری اساسی برای مدیران سیستم، مهندسان شبکه و سایر متخصصان فناوری اطلاعات تبدیل‌شده است. Telnet علیرغم عمر طولانی خود دارای آسیب‌پذیری‌های امنیتی و عملکرد محدودی بوده که آن را برای محیط‌های شبکه مدرن کمتر مناسب می‌کند.

در این مقاله، ما به بررسی اینکه Telnet چیست، چگونه کار می‌کند، مزایا و معایب آن و برخی گزینه‌های جایگزین برای کاربران خواهیم پرداخت.

Telnet چیست؟

Telnet پروتکلی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا از طریق اینترنت یا شبکه‌های محلی با کامپیوترهای راه دور ارتباط ریموت برقرار کنند. این پروتکل در سال 1969 توسعه یافت و یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین پروتکل‌های اینترنتی محسوب می‌شود.

Telnet نوعی رابط مبتنی بر متن ارائه می‌دهد که برای کار کردن به رابط کاربری گرافیکی (GUI) یا مرورگر وب نیاز ندارد. در عوض، کاربران می‌توانند دستورات را در رابط خط فرمان (CLI) تایپ کنند تا با کامپیوتر ریموت  تعامل داشته باشند.

Telnet از پروتکل شبکه‌ای TCP/IP (کنترل انتقال/پروتکل اینترنت) برای ایجاد sessionهای از راه دور استفاده می‌کند. برخلاف پروتکل انتقال ابرمتن (HTTP) و پروتکل انتقال فایل (FTP) که به کاربران اجازه می‌دهند فایل‌های خاصی را از کامپیوترهای راه دور درخواست کنند، تلنت کاربران را قادر می‌سازد تا به عنوان یک کاربر معمولی با امتیازات و دسترسی‌های خاص برای دسترسی به برنامه‌ها و داده‌های روی کامپیوتر راه دور وارد شوند.

نمونه‌ای از دستور یا syntax برای درخواست فرمان به صورت زیر است:

 Telnet “telnet the.libraryat.whatis.edu"

در فرمان بالا از کاربر خواسته می‌شود تا با شناسه کاربری و رمز عبور برای دسترسی به میزبان ریموت وارد سیستم شود. برای یادگیری کامل تلنت و دستورات آن، کاربران نیاز به آموزش telnet دارند که می‌توانند منابع و آموزش‌های مربوط‌ را در اینترنت بیابند.

Telnet معمولاً توسط توسعه‌دهندگان برنامه و افرادی که نیاز به استفاده از برنامه‌های کاربردی خاص یا داده‌های واقع در یک ماشین راه دور دارند استفاده می‌شود.

Telnet یک ابزار مهم برای آموزش سرور مجازی لینوکس است و لازمه استفاده از آن نصب آن بر روی دستگاه محلی و راه دور و همچنین اطمینان از مجاز بودن پورت پیش‌فرض 23 از طریق فایروال در دستگاه راه دور است.

تاریخچه تلنت

پروتکل Telnet در ابتدا روی پروتکل‌های برنامه کنترل شبکه (NCP) اجرا می‌شد و بعداً به پروتکل Teletype Over Network (TONP) تغییر نام داد. اگرچه این پروتکل برای مدتی به‌طور غیررسمی مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به‌طور رسمی در 5 مارس 1973 به رسمیت شناخته شد.

نسخه‌های اولیه Telnet از کد استاندارد آمریکایی برای تبادل اطلاعات (کد ASCII) در یک کانال 8 بیتی برای ارتباط متنی اولیه بین کامپیوترهای راه دور استفاده می‌کردند. با گذشت زمان، چندین برنامه افزودنی (افزونه یا برنامه جانبی) Telnet توسعه یافتند و برای چندین دهه ابزار محبوبی برای برنامه نویسان شد.

اولین نسخه تلنت برای شبکه آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته (ARPANET) در دهه 1960 برای اتصال کامپیوترها از راه دور در فواصل زیاد ایجاد شد. در سال 1971 یک پروتکل Telnet توسط محققان و متخصصان توسعه یافت و به دنبال آن سیستم Telnet در سال 1983 ایجاد شد. در این مطلب به بررسی اینکه Telnet چیست، چگونه کار می‌کند و چه کاربردهایی دارد می‌پردازیم.

نحوه کار telnet به چه صورت است؟

اکنون نوبت به بررسی و پاسخ به این سوال می‌رسد که نحوه کار پروتکل telnet چیست؟ همان‌طور که در بخش بالا نیز اشاره کردیم، تلنت پروتکلی است که کاربران را قادر می‌سازد تا یک جلسه ترمینال مجازی بین کامپیوتر محلی خود و یک کامپیوتر راه دور از طریق شبکه برقرار کنند. برای این هدف کاربر دستوراتی را در کامپیوتر محلی خود وارد می‌کند که از طریق شبکه به کامپیوتر راه دور منتقل می‌شود. حال کامپیوتر ریموت دستورات را اجرا می‌کند و نتایج را به رایانه محلی کاربر می‌فرستد که خروجی را نمایش می‌دهد.

برای ایجاد یک جلسه تلنت، کاربر باید یک سرویس‌گیرنده تلنت را روی کامپیوتر شخصی خود نصب کند. نرم‌افزار سرویس‌گیرنده از کاربر می‌خواهد که آدرس IP یا نام میزبان رایانه راه دور را به همراه نام کاربری و رمز عبور در صورت نیاز به احراز هویت وارد کند. پس از اتصال، کاربر می‌تواند شروع به ارسال دستورات به کامپیوتر ریموت کند.

یکی از مسائل امنیتی مهم در Telnet این است که دستورات به صورت متن ساده منتقل می‌شوند، به این معنی که رمزگذاری نشده‌اند و می‌توانند توسط هر شخصی که به شبکه دسترسی دارد، رهگیری و خوانده شود. این امر پروتکل تلنت را بسیار ناامن می‌کند، به ویژه هنگامی که از طریق اینترنت یا سایر شبکه‌های غیرقابل‌اعتماد استفاده مورد استفاده قرار بگیرد. هکرهایی که به شبکه دسترسی دارند می‌توانند به راحتی اعتبار ورود کاربر را رهگیری کرده و به‌طور بالقوه به کامپیوتر ریموت دسترسی پیدا کنند.

مزایای telnet چیست؟

مزایای Telnet چیست و آیا با وجود نگرانی‌های امنیتی و عملکرد محدود تلنت از آن استفاده می‌شود؟ تبنت علیرغم آسیب‌پذیری‌های امنیتی شناخته‌شده‌ای که دارد، با این وجود مزایایی هم به همراه دارد و هنوز یک انتخاب محبوب برای دسترسی و مدیریت از راه دور محسوب می‌شود. یکی از مزایای اصلی تلنت سادگی آن است. تلنت در واقع پروتکلی ساده محسوب می‌شود که به حداقل پیکربندی نیاز دارد و با سیستم‌عامل‌ها و سخت‌افزارهای مختلف سازگار است، این ویژگی را به گزینه‌ای در دسترس برای بسیاری از کاربران تبدیل می‌کند.

یکی دیگر از مزایای Telnet سرعت آن است. ازآنجایی‌که دستورات Telnet به صورت دستورات متنی واضح منتقل می‌شوند، نسبت به پروتکل‌های رمزگذاری شده مانند SSH، توان پردازشی و پهنای باند کمتری مصرف می‌کنند که آن را برای شبکه‌های با پهنای باند کم و اتصالات از راه دور از طریق شماره‌گیری یا اتصالات ماهواره‌ای ایده‌آل می‌کند.

در نهایت، Telnet یک پروتکل بسیار قابل تنظیم است که می‌تواند برای طیف گسترده‌ای از برنامه‌ها استفاده شود. مدیران سیستم و مهندسان شبکه می‌توانند از Telnet برای کارهای مختلفی مانند پیکربندی روترها و سوئیچ‌ها، مدیریت سرورها و عیب‌یابی مشکلات شبکه استفاده کنند. با این حال، استفاده از Telnet به اقدامات امنیتی کافی مانند تغییر رمزهای عبور پیش‌فرض و به‌روز نگه‌داشتن نرم‌افزار برای کاهش مشکلات امنیتی آن نیاز دارد.

برخی از جایگزین‌های telnet چیست؟

ممکن است که برای کاربران سؤال باشد که جایگزین اصلی telnet چیست و آیا ابزار دیگری برای اهدافی که telnet دنبال می‌کند وجود دارد؟ در زیر چند تا از ابزارهای مهم دیگر که کاری مشابه telnet را انجام می‌دهند و از آن‌ها می‌توان به عنوان جایگزین احتمالی telnet استفاده کرد، آورده شده است.

• پوسته امن SSH: پروتکل SSH با استفاده از رمزگذاری برای محافظت از داده‌های ردوبدل شده بین کامپیوترهای محلی و راه دور، گزینه‌ امن‌تری را در مقایسه با Telnet فراهم می‌کند. همچنین طیف وسیع‌تری از عملکردها را نسبت به Telnet ارائه می‌دهد، مانند انتقال فایل و رابط‌های گرافیکی کاربر.
• پروتکل دسکتاپ از راه دور (RDP): پروتکل RDP به وسیله شرکت مایکروسافت توسعه یافته است و به کاربران اجازه می‌دهد از راه دور به کامپیوترهای مبتنی بر ویندوز دسترسی داشته باشند و آن‌ها را کنترل کنند. RDP نوعی رابط کاربری گرافیکی را فراهم خواهد کرد و آن را به انتخاب بهتری برای کارهایی که نیاز به بازخورد بصری دارند تبدیل می‌کند.
• محاسبات شبکه مجازی (VNC): VNC پروتکلی است که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از نوعی رابط کاربری گرافیکی از راه دور به کامپیوترها دسترسی پیدا کرده و آن‌ها را کنترل کنند. همچنین VNC از چندین سیستم‌عامل از جمله ویندوز، macOS و لینوکس پشتیبانی می‌کند.
• رابط‌های مبتنی بر وب: بسیاری از برنامه‌ها و خدمات اکنون رابط‌های مبتنی بر وب را ارائه می‌دهند که از طریق مرورگر وب قابل‌دسترسی هستند. این رابط‌ها معمولاً عملکرد بیشتری نسبت به Telnet ارائه می‌کنند و می‌توان با استفاده از HTTPS به‌طور ایمن از طریق اینترنت به آن‌ها دسترسی داشت.

کاربردهای telnet چیست؟

Telnet می‌تواند در هنگام دسترسی به سرور کارهای مختلفی از جمله ویرایش فایل‌ها، اجرای برنامه‌ها و بررسی ایمیل را انجام دهد. برخی از سرورها به اتصالات Telnet از راه دور اجازه دسترسی به داده‌های عمومی، بازی‌های ساده و غیره را نیز می‌دهند. این ویژگی‌ها اغلب برای دسترسی به بازی‌ و سرگرمی‌های نوستالژیک یا برای سازگاری با سیستم‌های قدیمی‌تر که نیاز به دسترسی به داده‌های خاص دارند، ارائه می‌شوند.

کاربران همچنین می‌توانند از طریق Telnet به هر نرم‌افزاری که از پروتکل‌های متنی و رمزگذاری نشده استفاده می‌کند، مانند سرورهای وب و پورت‌ها متصل شوند. برای آزمایش اینکه آیا یک پورت باز است یا خیر، کاربر می‌تواند یک خط فرمان را در دستگاه راه دور باز کند، “telnet” را تایپ کند و نام یا آدرس IP دستگاه راه دور را بنویسد و اتصال Telnet پورت را پینگ کند. یک پورت باز یک صفحه خالی نمایش می‌دهد، در حالی که پورت بسته پیام خطایی که نشان می‌دهد پورت در حال اتصال بوده به معنای بسته بودن آن است.

همچنین یکی از کاربردهای عملی telnet در زمینه آموزش سرور مجازی، دسترسی از راه دور و پیکربندی ماشین‌های مجازی با استفاده از دستورات telnet از طریق اتصال ترمینال مجازی و ارائه تجربه عملی در مدیریت محیط‌های سرور است.

سخن پایانی

در این مطلب به بررسی این موضوع که «telnet چیست» و کاربردها، مزایا و جایگزین‌های مناسب این پروتکل پرداختیم. تلنت در اصل نوعی پروتکل شبکه است که ارتباط و اتصال از راه دور به کامپیوترها را از طریق شبکه‌های محلی یا اینترنت امکان‌پذیر می‌کند. با این حال، Telnet دارای چندین آسیب‌پذیری امنیتی و عملکرد محدود است که آن را برای محیط‌های شبکه مدرن نامناسب می‌کند.

برای کاربرانی که به دسترسی از راه دور و قابلیت‌های مدیریت نیاز دارند، جایگزین‌های امن‌تر و غنی‌تری مانند SSH، RDP، VNC یا رابط‌های مبتنی بر وب در دسترس هستند. البته باید به این نکته توجه کرد که انتخاب یک پروتکل به نیازهای خاص کاربر و الزامات امنیتی محیط شبکه آن‌ها بستگی دارد.

سؤالات متداول

امنیت تلنت در چه حد است؟

Telnet یک پروتکل ناامن بوده که فاقد رمزگذاری است و هر گونه اطلاعاتی را که از طریق یک جلسه Telnet منتقل می‌شود در معرض رهگیری قرار می‌دهد. مهاجمانی که اتصال Telnet را نظارت می‌کنند به راحتی می‌توانند به اطلاعات کاربری ورود به سیستم و سایر داده‌های حساس که در دستورات متنی منتقل می‌شوند دسترسی داشته باشند. این می‌تواند منجر به دسترسی غیرمجاز به دستگاه کاربر و به‌طور بالقوه به خطر انداختن اطلاعات حساس شود. به شدت توصیه می‌شود از جایگزین‌های امن‌تر مانند SSH که انتقال داده‌ها را رمزگذاری می‌کند برای محافظت در برابر چنین خطرات امنیتی استفاده شود.

تلنت چگونه کار می‌کند؟

Telnet با استفاده از یک اتصال ترمینال مجازی بیش از 8 بایت، یک سیستم ارتباطی تعاملی متن محور دو جهته را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. داده‌های کاربر در باند با اطلاعات کنترل شبکه راه دور بر روی پروتکل کنترل انتقال (TCP) پراکنده می‌شوند. اغلب، Telnet در ترمینال برای اجرای توابع از راه دور استفاده می‌شد. کاربر با استفاده از پروتکل Telnet به سرور متصل می‌شود که به معنای وارد کردن Telnet به یک خط فرمان با دنبال کردن سینتکس: telnet hostname port است. سپس کاربر با استفاده از دستورات خاص Telnet در خط فرمان آن، دستورات را روی سرور اجرا می‌کند.

کاربردهای متداول telnet چیست؟

تلنت می‌تواند به عنوان یک ابزار مفید برای آزمایش یا تشخیص مشکلات سرورهای وب یا ایمیل از راه دور و برای دسترسی از راه دور به شبکه‌های داخلی قابل اعتماد یا MUDها (بازی‌های سیاه‌چال چند کاربره) عمل کند. با این حال، استفاده از آن برای این اهداف به دلیل نگرانی‌های امنیتی و در دسترس بودن جایگزین‌های امن‌تر و غنی‌تر، محدود است.