سئو (SEO) یا بهینهسازی موتور جستجو، یکی از مهمترین و تاثیرگذارترین مفاهیم در دنیای دیجیتال مارکتینگ است. در دنیایی که میلیونها وبسایت و محتوای دیجیتال به طور مداوم در دسترس کاربران قرار میگیرند، داشتن حضور قوی و موثر در نتایج موتورهای جستجو مانند گوگل به یک ضرورت برای کسبوکارها و صاحبان وبسایتها تبدیل شده است. سئو مجموعهای از تکنیکها و استراتژیها است که با هدف بهبود رتبهبندی صفحات وب در نتایج جستجو اجرا میشود و نقش کلیدی در افزایش ترافیک ارگانیک، جذب کاربران و تقویت اعتبار آنلاین دارد. در این مطلب به بررسی این که سئو چیست، نحوه کار موتورهای جستجو، اهمیت سئوی یک سایت و بررسی عوامل موثر بر سئو میپردازیم.
سئو چیست و چگونه کار میکند؟
سئو مخفف بهینهسازی موتور جستجو (Search Engine Optimization) است. کارشناسان سئو وبسایتها، صفحات وب و محتواها را برای هدف قرار دادن رتبهبندی بالاتر در موتورهای جستجو مانند گوگل بهینهسازی میکنند. سئو مجموعهای از روشها و تکنیکها است که برای بهبود ظاهر، موقعیت و کاربرد محتوای مختلف در نتایج جستجوی ارگانیک طراحی شده است. این محتوا میتواند شامل صفحات وب، ویدیوها، تصاویر، لیست کسبوکارهای محلی و سایر منابع باشد. از آن جا که جستجوی ارگانیک اصلیترین روش برای کشف و دسترسی به محتوای آنلاین توسط کاربران است، استفاده از بهترین روشهای سئو برای اطمینان از اینکه محتوای شما قابل یافتن و انتخاب توسط عموم است، ضروری است و میتواند ترافیک ارگانیک وبسایت شما را افزایش دهد.
برای بهبود عملکرد وبسایت، استفاده از ابزارهایی مانند سرور مجازی ایران میتواند به شما کمک کند تا سرعت بارگذاری و امنیت وبسایت خود را افزایش دهید. این بهینهسازیها میتواند تأثیر زیادی بر رتبهبندی شما در نتایج جستجو داشته باشد و باعث افزایش ترافیک ارگانیک وبسایت شما شود.
موتورهای جستجو چگونه کار میکنند؟
موتورهای جستجو مانند گوگل، بینگ و یاهو، سیستمهای پیچیدهای هستند که برای پیدا کردن و ارائه اطلاعات مرتبط با جستجوهای کاربران طراحی شدهاند. در اینجا مراحل اصلی نحوه کارکرد این موتورهای جستجو توضیح داده شده است:
خزیدن (Crawling)
موتورهای جستجو با استفاده از برنامههای خودکار به نام «خزندهها» (یا رباتها، عنکبوتها) صفحات وب را شناسایی و بازدید میکنند. این خزندهها بهطور مداوم وب را جستجو میکنند تا صفحات جدید را پیدا کرده و تغییرات در صفحات موجود را شناسایی کنند. خزندهها پیوندهای داخلی و خارجی را دنبال کرده و از یک صفحه به صفحات دیگر میروند تا اطلاعات جدید را جمعآوری کنند.
ایندکسگذاری
پس از خزیدن، موتورهای جستجو اطلاعات جمعآوریشده را به یک پایگاه داده بزرگ به نام «فهرست» اضافه میکنند. این فرآیند بهنام ایندکسگذاری شناخته میشود و شامل تجزیه و تحلیل محتوا، شناسایی کلمات کلیدی، و ذخیره اطلاعات مربوط به ساختار و ویژگیهای صفحه است. ایندکسگذاری به موتور جستجو کمک میکند تا در پاسخ به جستجوهای کاربران، نتایج سریع و دقیقی ارائه دهد.
رتبهبندی
هنگامی که کاربر جستجویی را انجام میدهد، موتور جستجو از الگوریتمهای پیچیدهای برای تعیین ترتیب نتایج استفاده میکند. این الگوریتمها به تجزیه و تحلیل فهرست و در نظر گرفتن عوامل مختلفی مانند کیفیت محتوا، اعتبار وبسایت، سرعت بارگذاری، و مرتبط بودن محتوا با جستجوی کاربر میپردازند. هدف از رتبهبندی، ارائه بهترین و مرتبطترین نتایج برای پرسشهای جستجو است.
نمایش نتایج
موتور جستجو نتایج رتبهبندیشده را در قالب صفحه نتایج موتور جستجو (SERP) به کاربر نمایش میدهد. این صفحه شامل پیوندهایی به صفحات وب، عناوین، توضیحات متا و سایر ویژگیها است که به کاربر کمک میکند تا نتایج مناسب را انتخاب کند. SERP ممکن است شامل نتایج ارگانیک، تبلیغات پولی، نتایج محلی، و ویژگیهای دیگر مانند پاسخهای فوری و کاردهای دانشی باشد.
تعامل و بهبود
موتورهای جستجو به طور مداوم تعاملات کاربران با نتایج جستجو را تجزیه و تحلیل میکنند. این دادهها به موتورهای جستجو کمک میکند تا الگوریتمهای خود را بهبود دهند و نتایج دقیقتری ارائه دهند. همچنین، وبسایتها و صفحات محتوا میتوانند بر اساس این تعاملات بهروزرسانی شوند تا به نیازهای کاربران بهتر پاسخ دهند.
این فرآیندهای اصلی به موتورهای جستجو کمک میکند تا اطلاعاتی مرتبط و با کیفیت را به کاربران ارائه دهند و تجربه جستجوی آنلاین را بهبود بخشند.
دلایل اهمیت سئو چیست؟
یکی از دلایل مهم اهمیت سئو این است که به ناشران آنلاین کمک میکند تا در نتایجی که توسط موتورهای جستجو نمایش داده میشوند، ظاهر شوند. موتورهای جستجویی مانند گوگل و بینگ هرکدام روشهای خاص خود را برای نمایش و قالببندی محتوایی که هنگام جستجوی کاربر نمایش میدهند، دارند.
بهعنوان مثال، در پاسخ به پرسشی مانند «چه گیاهانی بومی ایالت واشنگتن هستند؟»، یک موتور جستجو مانند گوگل میتواند نتایج متنوعی را نمایش دهد.
نتایج ارگانیک سنتی
معمولترین نتایج گوگل، نتایج ارگانیک سنتی هستند که شامل پیوندهایی به صفحات وب هستند که بر اساس الگوریتمهای گوگل رتبهبندی شدهاند. این الگوریتمها مجموعهای از فرمولهایی هستند که گوگل برای تعیین ارتباط نتایج ممکن با پرسش کاربر استفاده میکند.
ویژگیهای صفحه نتایج موتور جستجو (SERP Features)
فراتر از نتایج ارگانیک سنتی، موتورهای جستجو میتوانند انواع مختلفی از نمایشها را ارائه دهند که تحت عنوان “ویژگیهای صفحه نتایج موتور جستجو” قرار میگیرند. این ویژگیها شامل:
- نتایج بسته محلی
- پروفایلهای کسبوکار گوگل
- پنلهای دانش
- پیوندهای سایت
- پاسخهای برجسته
- بستههای تصویری و چرخ فلک تصاویر
- بستههای ویدیویی
- ویژگی «مردم نیز میپرسند»
- جستجوهای مرتبط
اهداف اصلی سئو چیست؟
در ادامه به بررسی این میپردازیم که اهداف اصلی سئو چیست و آنها را به اختصار شرح میدهیم. در حالی که هر کمپین سئو ممکن است اهداف خاص خود را داشته باشد، بیشتر ناشران آنلاین به دنبال دستیابی به برخی یا تمامی پنج هدف زیر از سرمایهگذاری خود در بهینهسازی هستند:
افزایش دیدهشدن در نتایج جستجو (SERPs)
بیشتر کاربران گوگل برای یافتن پاسخ به پرسشهای خود در صفحه اول نتایج جستجو میمانند و ۷۵٪ آنها بر روی اولین یا دومین نتیجه کلیک میکنند. به دلیل این رفتار، یکی از اهداف اصلی سئو، افزایش رتبه در نتایج جستجو برای تعداد بیشتری از جستجوها است. هرچه محتوای شما بیشتر دیده شود، احتمال بیشتری وجود دارد که توسط عموم مردم پیدا شده و انتخاب شود.
در این مرحله از یادگیری، مهم است بدانید که صاحبان وبسایتها نباید به دنبال رتبه اول در موتورهای جستجو باشند، زیرا گوگل نتایج مختلفی را به کاربران مختلف نشان میدهد، بسته به مکان دستگاه آنها و حتی تفاوتهای جزئی در زبان جستجوی آنها. هدف بهتر از رسیدن به رتبه اول، این است که محتوای شما برای مخاطب هدف شما در جستجوهای مهم و در انواع مختلف نتایج جستجو بهخوبی دیده شود.
افزایش ترافیک به وبسایت و سایر داراییهای دیجیتال شما
زمانی که کاربران از طریق کلیک بر روی نتایج ارگانیک جستجو (SERPs) به سایت شما میرسند، به آن «ترافیک» گفته میشود. اینکه نرخ کلیک (CTR) به صفحات وب شما از نتایج جستجو بر رتبهبندی ارگانیک گوگل تأثیر میگذارد یا خیر، همچنان در صنعت سئو محل بحث و جدال است. بینگ تایید کرده است که هم CTR و هم نرخ پرش (میزان زمانی که افراد پس از ورود به صفحه وب شما به سرعت آن را ترک میکنند) را بهعنوان عوامل رتبهبندی استفاده میکند. با وجود اینکه جزئیات دقیق الگوریتمهای موتورهای جستجو پنهان مانده است، هدف اصلی کار سئو این است که ترافیک بیشتری از نتایج جستجو به داراییهای آنلاین شما هدایت شود.
کیفیت بالاتر ترافیک به وبسایت و سایر داراییها
در حالی که دریافت ترافیک زیادی از نتایج جستجو ممکن است در ابتدا برای هر صاحب سایتی یک رویا به نظر برسد، این ترافیک تنها زمانی تأثیر واقعی بر اهداف کسبوکار خواهد داشت که به فروش یا اقدامات کلیدی دیگر تبدیل شود. بهعنوان مثال، یک فروشگاه دونات در سانفرانسیسکو ممکن است برای کلمات کلیدی مربوط به دوناتهای خمیر ترش رتبه اول را در گوگل کسب کند. ممکن است در شبکههای اجتماعی بهخاطر کمپینهای بازاریابی خندهدار یا عجیبوغریب خود ویروسی شود و حتی در اخبار اصلی مطرح شود. ممکن است ترافیک ملی یا حتی بینالمللی از این رتبهها و تلاشها دریافت کند، اما از آنجا که محصولاتش تنها برای مشتریان در شهر خودش در دسترس است، بیشتر این ترافیک به فروش تبدیل نمیشود و ممکن است تنها به طور اسمی به پایداری کسبوکار کمک کند.
بنابراین، هدف بهتر از داشتن ترافیک زیاد، استفاده از سئو برای جذب ترافیک باکیفیتتر است که بیشترین احتمال تبدیل به فروش یا سایر اقدامات موردنظر شما را داشته باشد. ترافیک ارگانیک باکیفیت زمانی به دست میآید که موتورهای جستجو محتوای شما را بسیار مرتبط با جستجوهایی بدانند که احتمالاً به تبدیل منجر میشوند، چه این تبدیلها بهصورت فروش، پر کردن فرمها، تماسهای تلفنی، سرنخها یا حتی فقط وقت گذراندن بیشتر مشتریان در سایت شما تعریف شود.
افزایش وضوح و قابلفهم بودن برای عموم مردم
یکی از بهترین کارهایی که در زمینه سئو میتوانید انجام دهید، این است که آن را بهعنوان نوعی خدمات مشتری در نظر بگیرید. گوگل به محتوای مفید برای عموم پاداش میدهد. در واقع، بهروزرسانی الگوریتم محتوای مفید گوگل در سال ۲۰۲۲ بهطور عمده بر روی پاداش به سایتهایی تمرکز داشت که بهطور مداوم محتوایی منتشر میکنند که واقعاً برای جستجوگران مفید است. گوگل برای چندین دهه صاحبان سایتها را ترغیب کرده است که محتوا را برای انسانها ایجاد کنند، نه برای موتورهای جستجو.
سئو میتواند به سایت شما کمک کند تا برای بازدیدکنندگان بالقوه خود واضحتر، قابل کشفتر و قابل استفادهتر شود. بهینهسازی هم بر ظاهر محتوای شما در نتایج جستجو و هم بر نحوه عملکرد محتوای شما هنگام کلیک بازدیدکنندگان تأثیر میگذارد. ارائه خدمات خوب و تجربه کاربری عالی به عموم مردم یکی از دلایل عملی سرمایهگذاری در سئو است.
افزایش وضوح برای موتورهای جستجو
برای اینکه موتورهای جستجو بتوانند محتوای شما را نمایش داده و به آن پاداش دهند تا بتوانید دید، ترافیک و تبدیلهای لازم را به دست آورید، وبسایت و سایر داراییهای دیجیتالی شما باید برای خزندهها/عنکبوتها/رباتهایی که گوگل و بینگ برای جستجو و ایندکس کردن محتوای دیجیتال استفاده میکنند، قابل فهم باشد. این کار با استفاده از تلاشهای مختلف سئو به دست میآید که میتوان آنها را به سه دسته تقسیم کرد:
- سئوی داخلی: که عمدتاً شامل بهینهسازی عناصر خاص صفحه وب است تا ارتباط محتوا بهوضوح مشخص شود.
- سئوی تکنیکال : که عمدتاً شامل مدیریت پشتصحنه فنی وبسایت شما است تا بهطور مؤثر توسط موتورهای جستجو خزیده، ایندکس و درک شود.
- سئوی خارجی: که عمدتاً شامل کسب پیوندها، ذکرها، توجه و پوشش رسانهای از طرف سومها است که به افزایش اعتبار داراییهای دیجیتال شما کمک میکند.
این سه بخش از سئو در کنار هم عمل میکنند تا مطمئن شوند موتورهای جستجو میتوانند محتوای شما را با نیت جستجوی کاربران مطابقت دهند. هرچه موتورهای جستجو بهتر محتوای شما را درک کنند، شانس شما برای دستیابی به رتبههای بالا و تبدیلهای بیشتر افزایش مییابد. در بخشهای بعدی به بررسی عمیقتر هر یک از این سه مفهوم خواهیم پرداخت.
کدام عوامل سئو بر موتورهای جستجو تأثیر میگذارند؟
منظور از عوامل موثر بر سئو چیست؟ بهینهسازی سایت شما به طور کلی شامل سه بخش اصلی است: سئوی داخلی (On-page SEO)، سئوی خارجی (Off-page SEO) و سئوی تکنیکال (Technical SEO).
سئوی داخلی به معنای بهینهسازی محتوای وبسایت شما است تا موتورهای جستجو و کاربران به راحتی بتوانند آن را درک کنند. سئوی تکنیکال شامل انجام هرگونه اقدام فنی کافی برای بهبود نتایج جستجو است، که معمولاً از طریق کارآمدتر کردن عملکرد سایت شما انجام میشود. سئوی خارجی شامل اقداماتی است که خارج از وبسایت شما انجام میشود تا بر رتبهبندی شما تأثیر بگذارد.
این سه بخش در کنار هم ترکیبی قوی ایجاد میکنند تا شما را قادر سازند به مخاطبان هدف خود دست یابید.
سئوی داخلی
سرمایهگذاری در سئو شامل انجام تحقیقات مشتریان، تحقیقات بازار و تحقیقات کلمات کلیدی است تا محتوای شما زبان واقعی افراد را که برای جستجوی آنچه وبسایت شما ارائه میدهد، استفاده میکنند، منعکس کند. نتایج تحقیقات شما میتواند در بهینهسازی عناصر مختلف وبسایت و صفحات آن به کار گرفته شود، از جمله (اما نه محدود به):
- نام دامنهها
- URL صفحات
- عناوین صفحات
- سربرگها
- متن جایگزین تصاویر (Alt text)
- تصاویر
- ویدیوها
- ساختار پیمایش
- توضیحات متا
- لینکهای داخلی
- نقشههای سایت
- متن اصلی هر صفحه
سئوی تکنیکال
برای اطمینان از اینکه وبسایت شما به درستی توسط موتورهای جستجو ایندکس و خزیده میشود و به درستی توسط کاربران استفاده میشود، سئوی تکنیکال شامل مدیریت عناصری مانند موارد زیر است:
- تحلیلها (Analytics)
- خزیدن یا crawl کردن سایت
- وضعیت ایندکس
- وضعیت فایل robots.txt
- کنونیکالسازی (Canonicalization)
- طراحی و مدیریت معماری لینکهای داخلی
- کدنویسی
- سازگاری با موبایل
- نمایش در مرورگرهای مختلف
- کدهای وضعیت صفحات
- فشردهسازی تصاویر
- وضعیت Core Web Vitals
- بهینهسازی سرعت و بارگذاری صفحات
- دادههای ساختار یافته
- چارچوبهای جاوا اسکریپت/رندرینگ/پیشرندرینگ
- تنظیم Hreflang
- حذف از ایندکس
- مهاجرت سایت
سئوی خارجی
برای اطمینان از اینکه داراییهای دیجیتال شما حداکثر دیدهشدن را در موتورهای جستجو به دست میآورند، ترافیک مرتبط با اهداف شما را جذب میکنند و تبدیلهایی که دنبال میکنید را به دست میآورند، سئوی خارجی بهعنوان روشی برای جلب توجه به محتوای شما تعریف میشود. گزینههای شما برای پیگیری این امر شامل موارد زیر است، اما محدود به آنها نیست:
- کسب لینکها و ذکرها (citations) از سایتهای معتبر شخص ثالث از طریق محتوای باکیفیت
- مدیریت لغو لینکها (Link Disavowal)
- ایجاد لینکها و ذکرها از سایتهای معتبر شخص ثالث از طریق تعامل با آن نشریات
- مشارکت در اشکال مختلف تبلیغات آنلاین، از جمله بازاریابی در رسانههای اجتماعی، حضور بهعنوان مهمان در بلاگها، پادکستها و ولاگهای شخص ثالث
- روابط عمومی سنتی، از جمله نوشتن بیانیههای مطبوعاتی و ایجاد روابط با تأثیرگذاران (اینفلوئنسرها)
- برای کسبوکارهای محلی، ایجاد پروفایلهای کسبوکار محلی و ایجاد ذکرهای غیر ساختاریافته محلی
تمامی این عوامل با هم ترکیب میشوند تا بر نحوه درک و رتبهبندی صفحات وبسایت شما توسط موتورهای جستجو تأثیر بگذارند.
عوامل اصلی رتبهبندی در جستجوی ارگانیک کداماند؟
در طی سالهای گذشته، متخصصان سئو تلاش کردهاند تا عوامل موثر در رتبهبندی ارگانیک گوگل را شناسایی و به ترتیب اهمیت آنها دستهبندی کنند. این کار برای موتورهای جستجویی مثل بینگ نیز انجام شده است. برای مثال، Moz چندین سال یک نظرسنجی بزرگ از عوامل رتبهبندی ارگانیک و رتبهبندی جستجوی محلی برگزار کرده است. فهرستی از این عوامل ممکن است شامل موارد زیر باشد، اما محدود به اینها نیست:
- عوامل سئوی داخلی
- عوامل رفتار کاربران
- عوامل مربوط به لینکها
- عوامل بهروزرسانیهای اصلی گوگل
- عوامل مرتبط با دستورالعملهای محلی
- عوامل مرتبط با اسپم
اصل E-E-A-T در سئو چیست؟
علاوه بر این، گوگل از اصولی به نام E-E-A-T استفاده میکند که شامل تجربه، تخصص، اعتبار و قابلاعتماد بودن است. این اصول به ارزیابان گوگل کمک میکند تا کیفیت نتایج جستجو را ارزیابی کنند. این اصول شامل موارد زیر است:
- تجربه: آیا محتوای منتشرشده بر اساس تجربه شخصی نویسنده است؟ مثلاً اگر کسی نقدی از یک رستوران مینویسد، آیا واقعاً به آنجا رفته و غذا را امتحان کرده است؟
- تخصص: آیا نویسنده در زمینه موضوع تخصص دارد؟ برای موضوعات حساس مثل اطلاعات پزشکی یا مالی، آیا نویسنده مدارک و مجوزهای لازم را دارد؟
- اعتبار: آیا منابع معتبر به محتوای نویسنده لینک میدهند و آن را بهعنوان منبع معتبر میشناسند؟
- قابلاعتماد بودن: آیا محتوا دقیق و واقعی است؟ آیا وبسایت ایمن و دارای اطلاعات تماس معتبر است؟ گوگل قابلاعتماد بودن را مهمترین عامل در بین تمام عوامل E-E-A-T میداند.
مشکل اصلی در تعیین عوامل رتبهبندی این است که نتایج جستجو بسیار متنوع شدهاند. اگر کسبوکار شما فروش کفش است، استراتژی سئو شما باید متفاوت از هتلها، پلتفرمهای بازی آنلاین یا شرکتهای نرمافزاری باشد. همچنین، نتایج جستجو برای هر فرد ممکن است بسته به مکان و نیازهایشان متفاوت باشد.
با گذشت زمان، مشخص شد که یک نسخه واحد برای همه مناسب نیست و باید استراتژیهای سئو به نیازهای خاص هر کسبوکار و پرسشها تنظیم شود.
بهترین روش این است که به جای تلاش برای رتبه یک شدن، نتایج جستجو برای کلیدواژههای مهم خود را تحلیل کنید و ببینید گوگل یا بینگ چه نوع نتایجی را نشان میدهند. آیا رقبا قوی هستند؟ آیا بستههای تصویری، نتایج ویدیویی یا پاسخهای برجسته (Featured Snippets) نمایش داده میشود؟ آیا هوش مصنوعی نقش مهمی در نتایج جستجو ایفا میکند؟
برای موفقیت، باید رقبا را تحلیل کنید و ویژگیهای نتایج جستجو (SERP) را که گوگل برای مخاطبان شما نمایش میدهد، درک کنید. با یادگیری اصول سئوی داخلی، خارجی و تکنیکال، میتوانید نهتنها با رقبا رقابت کنید بلکه برند خود را متمایز کنید و به کاربران نشان دهید که بهترین منبع برای پاسخ به پرسشهایشان هستید.
مواظب پیشنهادهایی باشید که ادعا میکنند شما را به رتبه یک میرسانند، چراکه تنها موتورهای جستجو دقیقاً میدانند که چه عواملی روی رتبهبندی تأثیر میگذارند. سئو در واقع یک فرایند مداوم است که با مطالعه و آزمایش در طول زمان بهتر میشود. با یادگیری اصول اولیه سئو و آزمایشهای خودتان، میتوانید متوجه شوید کدام استراتژیها به اهداف شما در دیدهشدن و افزایش تبدیل کمک میکنند.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی کلی این که سئو چیست و چه اهمیتی دارد میپردازیم. به طور کلی سئو مجموعهای از عوامل و استراتژیهای پیچیده است که با هدف بهبود دیدهشدن و رتبهبندی وبسایتها در نتایج جستجوی ارگانیک انجام میشود. از سئوی داخلی و فنی گرفته تا سئوی خارجی و اصول E-E-A-T گوگل، همه این عوامل با هم کار میکنند تا تجربه کاربری بهتری فراهم کنند و اعتماد موتورهای جستجو را جلب نمایند. با توجه به تنوع نتایج جستجو و تغییرات مداوم الگوریتمهای موتورهای جستجو، موفقیت در سئو نیازمند مطالعه، تحلیل مستمر و تنظیم استراتژیهای متناسب با نیازها و رفتار مخاطبان است. در نهایت، سئو نهتنها برای بهبود رتبهبندی بلکه برای ایجاد ارتباط موثرتر و اعتماد بیشتر با مخاطبان طراحی شده است.