تصور کنید صاحب یک ساختمان چند طبقه هستید و برای افزایش امنیت آن، از دوربین، درب ضدسرقت و نگهبان استفاده میکنید؛ اما چه زمانی واقعا متوجه میشوید که ساختمان امنیت بالایی دارد؟ درست است! زمانی که یک تیم متخصص، درست مانند یک دزد واقعی وارد ساختمان شوند. تست نفوذ شبکه (Network Penetration Testing) نیز دقیقا همین کار را انجام میدهد؛ در این روش، متخصصهای امنیت (یا همان هکرهای اخلاقی) با کمک تکنیکهای هک واقعی، به شبکههای کامپیوتری و دادههای یک سازمان یا شرکت حمله میکنند تا نقاط ضعف شبکه را پیدا کنند. اگر دوست دارید بدانید تست نفوذ شبکه چیست، چه مراحلی دارد و اصلا چرا این کار را انجام میدهند، تا انتها همراه ما باشید.
تست نفوذ شبکه چیست؟
هکرها همیشه راههای جدیدی را برای نفوذ به سیستمها پیدا میکنند تا بتوانند دادههای حساس را به سرقت ببرند یا برخی عملیاتهای حیاتی سازمانها را مختل کنند. با این وضعیت، اگر یک سازمان یا شرکت، راههای نفوذ به شبکه و دادههای خود را زودتر پیدا نکند، دچار مشکلات زیادی میشوند و اعتماد مشتریان و کاربران خود را از دست میدهد.
اینجاست که تست نفوذ شبکه پا به میدان میگذارد؛ در این روش، متخصصان امنیت سرور یا همان هکرهای اخلاقی، با شبیهسازی سناریو واقعی حمله، زیرساختهای شبکه را بررسی میکنند تا ببینند تا چه اندازه در برابر حملات سایبری مقاومت میکنند.
به این متخصصان در اصطلاح، پن تستر (Pen Tester) میگویند؛ این افراد، از انواع ابزارها و تکنیکهایی که یک هکر استفاده میکند، کمک میگیرند تا آسیبپذیریها را پیدا کنند. ابزارهای مختلفی برای این کار وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- ابزارهای کشف شبکه (Network Discovery Tools): از این ابزارها کمک میگیرند تا بدانند چه دستگاهها و سیستمهایی در شبکه وجود دارد، چه پورتهایی باز است و چه سرویسهایی در حال اجرا هستند.
- اسکنرهای آسیبپذیری (Vulnerability Scanners): از این ابزارها برای اسکن شبکه و پیدا کردن ضعف و باگهای امنیتی استفاده میکنند.
- ابزارهای کرک رمز عبور (Password Cracking Tools): این ابزارها با روشهایی مثل Dictionary Attack یا Brute Force، رمز عبور حسابها را حدس میزنند.
- فریمورکهای اکسپلویت (Exploit Frameworks): ابزارهایی هستند که به متخصص امنیت کمک میکنند تا یک حمله واقعی را روی سیستم یا سرور مجازی انجام دهد تا ببیند آیا واقعا میتوان از یک ضعف امنیتی، سوءاستفاده کرد یا نه.
انواع تست نفوذ شبکه
یکی از دستهبندیهایی که برای تست نفوذ شبکه وجود دارد، دستهبندی بر طبق میزان اطلاعاتی است که متخصص امنیت از شبکه یا سیستم دارد. بر طبق این دستهبندی، نفوذ به شبکه به سه دسته زیر تقسیم میشود.
- جعبه سیاه (Black-box): تست کننده هیچ اطلاعاتی از سیستم یا شبکه را در اختیار ندارد و درست مانند یک هکر، وارد شبکه میشود. هدف از انجام این تست این است که ببینند آیا یک فرد غریبه میتواند از بیرون به سیستم نفوذ کند یا خیر.
- جعبه سفید (White-box): در این روش، همه چیز در اختیار تست کننده قرار میگیرد؛ مواردی مثل نقشه شبکه، دسترسیها، رمز عبورها و ساختار سیستم. این حالت زمانی است که هکر از داخل سازمان بخواهد حمله کند.
- جعبه خاکستری (Gray-box): ترکیبی از دو حالت بالا است؛ یعنی تست کننده فقط به بخشی از اطلاعات دسترسی دارد. این حالت شباهت زیادی به حمله واقعی دارد، چرا که هکرها معمولا اطلاعاتی را قبل از حمله به دست میآورند.
در کنار این سه نوع، با توجه به موقعیت مهاجم و نقطهای که حمله را از آن انجام میدهد، میتوان دو نوع دستهبندی دیگر برای تست نفوذ شبکه ایجاد کرد.
1. تست نفوذ داخلی شبکه (Internal Network Penetration Testing)
در این نوع از انواع تست نفوذ، فرض بر این است که مهاجم از قبل دسترسی داخلی دارد؛ برای مثال، به رمزهای عبور دسترسی دارد یا توانسته یک بدافزار را وارد سیستم کند. هدف از انجام این تست، بررسی امنیت سیستمها، برنامهها و پروتکلهایی است که داخل شبکه اجرا میشود.
فرض کنید یک مجموعه رستوران متوجه میشود که از دستگاههای پرداخت داخل شعبه، تراکنشهای غیرعادی انجام میشود. برای شناسایی مشکل، تست نفوذ شبکه انجام میشود و متوجه میشوند رمزهای کارمندان بسیار ساده است یا بعضی از حسابها، دسترسی بیش از حد دارند. در این مرحله، با گذاشتن رمز عبور قوی، اصلاح دسترسیها و اعمال سیاستهای امنیتی، جلوی نفوذ را میگیرند.
2. تست نفوذ خارجی شبکه (External Network Penetration Testing)
در این روش، فرض بر این است که هکر از بیرون و از طریق اینترنت به شبکه دسترسی دارد و میتواند از آن سوءاستفاده کند. هدف از انجام تست نفوذ خارجی، بررسی امنیت وبسایت، سرورها، فایروال و سایر سرویسهای قابل دسترسی از اینترنت است.
برای مثال، یک فروشگاه اینترنتی با انجام تست نفوذ شبکه خارجی متوجه میشود که فایروال اشتباه تنظیم شده یا سایت آسیبپذیری امنیتی دارد. در این مرحله، تیم امنیت با تنظیم درست فایروال و آپدیت سیستم میتواند مشکل را حل کند و جلوی نفوذ احتمالی هکر را بگیرد.
مزایای تست نفوذ شبکه
آزمون نفوذ به شبکه، مزایای زیادی برای شرکتها و سازمانها دارد که از مهمترین آنها میتوان موارد زیر را نام برد.
- گهداری بهتر از سیستمها: تست نفوذ شبکه به سازمانها کمک میکند تا پیش از به وجود آمدن یک آسیبپذیری امنیتی، آن را شناسایی و اصلاح کنند.
- تقویت امنیت شبکه: با انجام تست شبکه به صورت دورهای، تیم امنیت میتوانند شبکه را تقویت و امنیت را به بالاترین سطح ممکن برسانند.
- حفاظت از دادههای حساس: یکی از مهمترین اهداف هکرها، دسترسی به دادههای حیاتی است؛ متخصصان امنیت با انجام تست شبکه میتوانند راههای دسترسی به این اطلاعات را ببندند.
- رعایت الزامات قانونی و استانداردها: بسیاری از استانداردهای امنیتی مثل PCI-DSS و ISO 27001، انجام تست نفوذ شبکه را الزامی کردهاند و شرکتها و سازمانها باید این کار را انجام دهند.
آموزش مراحل تست نفوذ
متخصصان تست نفوذ شبکه برای اینکه بفهمند شبکه و سیستمهای یک سازمان چقدر در برابر حملات سایبری مقاوم هستند، یک سری مراحل را به صورت مرحلهای انجام میدهند؛ با توجه به نوع تست نفوذ، این مراحل شامل موارد زیر هستند.
- شناسایی و جمعآوری اطلاعات (Reconnaissance): در این مرحله، Pen Tester تا جای ممکن، درباره شبکه هدف اطلاعات جمعآوری میکند. این کار معمولا به دو صورت غیرمستقیم (بررسی نام دامنه، رکوردهای DNS و جستجو در اینترنت) و مستقیم (تست شبکه برای شناسایی هاستهای فعال و سرویسهای قابل دسترسی از اینترنت) انجام میشود.
- اسکن شبکه و شناسایی پورتها، سرویسها و معماری شبکه (Scanning): بعد از جمعآوری اطلاعات، هکرهای اخلاقی وارد مرحله تست میشوند تا بفهمند کدام پورتها باز هستند، چه سرویسهایی اجرا میشود و ساختار شبکه چگونه است.
- شبیهسازی حملات برای پیدا کردن باگهای امنیتی (Exploitation): در این مرحله، متخصص امنیت، حملات واقعی را شبیهسازی میکند تا ببیند با کدام یک از ضعفهای شناسایی شده، میتواند به شبکه نفوذ کند. حملات SQL Injection و Privilege Escalation از جمله حملاتی هستند که برای ایجاد دسترسی غیرمجاز انجام میشوند.
- نوشتن گزارش (Reporting): بعد از اتمام همه مراحل، یک گزارش تهیه میشود که شامل، ضعفهای پیدا شده، روشهایی که برای تست نفوذ شبکه انجام دادهاند و تاثیر احتمالی هر باگ است؛ همچنین در این گزارش یک سری راهکار آورده میشود تا تیمهای امنیت و IT بتوانند امنیت شبکه را بالا ببرند.
جمع بندی
تست نفوذ شبکه روشی است که به سازمانها و شرکتها کمک میکند تا امنیت زیرساختهای خود را در برابر حملات واقعی افزایش دهند. فرقی نمیکند اطلاعات شما روی سرور اختصاصی ایران میزبانی میشود یا در سرورهای خارجی، ازمون نفوذ، امنیت دادهها را حفظ میکند و اعتماد کاربران را افزایش میدهد.
در این نوشته سعی کردیم تست نفوذ به شبکه را به صورت ساده و کاربردی به شما عزیزان توضیح دهیم؛ اگر شما هم به حوزه امنیت علاقه دارید، با آموزش تست نفوذ میتوانید به یک فرد متخصص تبدیل شوید.
در انتها، خوشحال میشویم تجربیات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1. تست نفوذ شبکه هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
انجام این کار به پیچیدگیهای شبکه و حساس بودن دادههای سازمان بستگی دارد. برخی سازمانها ممکن است سالی یک بار شبکه خود را تست کنند؛ اما برخی دیگر امکان دارد تست شبکه را در فاصلههای زمانی کوتاه انجام دهند.
2. تست نفوذ شبکه خودکار چیست؟
در این روش، به جای انجام دستی تست، از ابزارها و نرمافزارهای تخصصی استفاده میکنند تا حملات، شبیهسازی و آسیبپذیریها پیدا شوند. این کار معمولا بدون دخالت انسان انجام میشود و امکان انجام آن با هزینه پایین و در دورههای زمانی کوتاه وجود دارد.
