توزیع های لینوکس؛ با محبوب‌ترین توزیع‌های لینوکس آشنا شوید!

توزیع های لینوکس، که معمولاً تحت عنوان Distro نیز شناخته می‌شود، در واقع به نسخه‌های مختلف سیستم عامل محبوب و متن باز لینوکس گفته می‌شود.

برای کاربران کار با توزیع‌های لینوکس، که بر اساس هسته لینوکس ساخته شده‌اند، نسبت به نسخه اصلی هسته متن باز لینوکس آسان‌تر است. این به دلیل این است که بیشتر توزیع‌های لینوکس نیاز به کامپایل دستیِ هسته سیستم عامل لینوکس را از سورس کد، حذف کرده‌اند و هم‌چنین اغلب توسط یک توسعه‌دهنده خاص پشتیبانی می‌شوند. در این مطلب به معرفی برخی از محبوب‌ترین توزیع های لینوکس مانند ابونتو، دبیان، gentoo، CentOS، فدورا و … می‌پردازیم.

منظور از توزیع های لینوکس چیست؟

سیستم عامل لینوکس مانند ویندوز یا مک‌اواس نیست. مایکروسافت تمامی اجزای ویندوز را به صورت داخلی ترکیب کرده و هر نسخه جدید ویندوز را به عنوان یک بسته توزیع می‌کند.

لینوکس به شکل متفاوتی عمل می‌کند. انواع سیستم عامل لینوکس توسط یک سازمان تنها تولید نمی‌شود و سازمان‌ها و افراد مختلف بر روی توزیع‌های متنوع آن کار می‌کنند.

هسته لینوکس (هسته اصلی سیستم عامل)، ابزارهای خط فرمان GNU (رابط خط فرمان و بسیاری از دستوراتی که استفاده می‌کنید)، سرور X (که یک محیط کاری گرافیکی تولید می‌کند)، محیط کاری گرافیکی (که بر روی سرور X برای ارائه محیط کاری گرافیکی کار می‌کند) و بسیاری موارد دیگر، همگی بخش های مختلف سیستم عامل لینوکس هستند.

در این سیستم عامل خدمات سیستم، برنامه‌های گرافیکی، دستورات خط فرمان و بسیاری از موارد دیگر به صورت مستقل از هم توسعه داده می‌شوند. لازم به ذکر است که همه این‌ها نرم‌افزارهای متن باز در قالب سورس کد در سایت رسمی لینوکس توزیع می‌شوند.

اگر بخواهید، می‌توانید کد منبع هسته لینوکس، ابزارهای خط فرمان GNU، سرور Xorg X و تمامی برنامه‌های دیگر را در یک سیستم عامل لینوکس جمع کنید. با این حال، کامپایل کردن نرم‌افزار (تبدیل سورس کد به کد ماشین) زمان بسیار زیادی را می‌گیرد.

توزیع‌های لینوکس، این کار سخت را برای شما انجام می‌دهند و تمامی کد‌ها را از پروژه‌های متن باز می‌گیرند و آن‌ها را برای شما کامپایل می‌کنند و در یک سیستم عامل واحد قرار می‌دهند که می‌توانید آن را راه‌اندازی و نصب کنید.

وقتی می‌خواهید نرم‌افزار جدیدی را نصب کنید یا به نسخه‌های جدیدی از نرم‌افزار با به‌روزرسانی‌های امنیتی مهم ارتقا دهید، توزیع لینوکس شما آن‌ها را در قالب بسته‌های پیش‌کامپایل شده فراهم می‌کند. این بسته‌ها برای نصب، سریع و آسان هستند و کار را برای شما تا حد زیادی ساده می‌کنند.

انواع توزیع های لینوکس

صدها توزیع لینوکس امروزه در دسترس هستند و هر کدام برای کاربران یا سیستم‌های خاصی همچون دسکتاپ‌ها، سرورها، دستگاه‌های موبایل یا دستگاه‌های تعبیه شده، در دسترس قرار گرفته‌اند. بیشتر توزیع‌ها آماده استفاده هستند، در حالی که دیگران به صورت سورس کد بسته‌بندی شده‌اند که کاربر باید آن را در هنگام نصب کامپایل کند.

برخی توزیع‌ها مانند فدورا و Red Hat Enterprise Linux، openSUSE ،Ubuntu و Oracle Linux در واقع توزیع‌های تجاری هستند و ممکن است هزینه‌هایی در بر داشته باشند در حالی که دیگران مانند  دبیان و Slackware، توسط کامیونیتی توسعه‌دهندگان ایجاد شده و به صورت رایگان در دسترس هستند.

برخی توزیع‌های تجاری مانند ردهت و اوراکل، از کاربران برای خدماتی مانند پشتیبانی یا توسعه سفارشی، هزینه می‌گیرند، با این حال، مجوز متن باز، دریافت هزینه برای نرم‌افزارهای متن باز را ممنوع می‌کند.

برخی از محبوب ترین توزیع های لینوکس

اوبونتو

اوبونتو یک توزیع لینوکس است که بر پایه دبیان ساخته شده و برای مبتدیان و کاربران حرفه‌ای طراحی شده است. این توزیع دارای یک رابط کاربری ساده و شناخته شده برای پایداری و سهولت در استفاده است.

اوبونتو از سیستم مدیریت بسته APT استفاده می‌کند و دسترسی به مخازن نرم‌افزاری اوبونتو را در اختیار کاربران قرار می‌دهد که حاوی یک مجموعه گسترده از بسته‌های نرم‌افزاری هستند. اوبونتو اغلب به عنوان یکی از محبوب‌ترین توزیع‌های لینوکس در جهان شناخته می‌شود و به صورت گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این توزیع به دلیل سادگی در استفاده، یک گزینه عالی برای مبتدیانی است که تازه با لینوکس آشنا می‌شوند. نصب اوبونتو بسیار ساده است و کاربران می‌توانند با استفاده از مرجع نرم‌افزاری اوبونتو، به راحتی بسته‌های نرم‌افزاری را پیدا کرده و آن را نصب کنند.

همچنین این توزیع از طریق مخازن نرم افزاری اوبونتو امکان دسترسی به یک مجموعه گسترده از بسته‌های نرم‌افزاری را فراهم می‌کند. این مخازن شامل بیش از ۵۰ هزار بسته نرم‌افزاری هستند، از جمله نرم‌افزارهای محبوبی مانند لیبره آفیس (جایگزین مایکروسافت آفیس)، فایرفاکس و GIMP.

اوبونتو در چند نسخه، از جمله اوبونتو دسکتاپ، اوبونتو سرور و اوبونتو core، در دسترس است. هر نسخه برای مورد استفاده خاصی طراحی شده و تجربه کاربری منحصر به فردی ارائه می‌دهد.

به عنوان مثال، Ubuntu Desktop با یک محیط دسکتاپ پیش‌نصب شده ارائه می‌شود و برای استفاده عمومی از روی دسکتاپ طراحی شده است، در حالی که Ubuntu Server برای استفاده به عنوان سیستم عامل سرور مجازی طراحی شده و با یک محیط دسکتاپ ارائه نمی‌شود.

لینوکس مینت

Linux Mint Cinnamon یکی دیگر از توزیع‌های محبوب لینوکس مناسب برای کابران مبتدی است. محیط دسکتاپ پیش‌فرض Cinnamon شباهتی با طرح ویندوز دارد و به همین دلیل یکی از بهترین توزیع‌های لینوکس شبیه ویندوز به شما رمی‌رود.

لینوکس مینت در چندین مورد از امکانات اوبونتو بهتر عمل می‌کند. مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که لینوکس مینت بر پایه اوبونتو توسعه داده شده است و به همین دلیل تمامی نرم‌افزارهای موجود برای اوبونتو برای این توزیع نیز در دسترس است. آسانی و سادگی استفاده از لینوکس مینت، این توزیع را به یکی از گزینه‌های برجسته برای کاربرانی که به تازگی به دنیای لینوکس وارد شده‌اند تبدیل کرده است.

دبیان

دبیان به مرجع بودن (parent) برای برخی از توزیع های محبوب لینوکس مانند Deepin، اوبونتو و  مینت که عملکرد، پایداری و تجربه کاربر بی‌نظیری را به ارمغان آورده‌اند، شهرت دارد. جدیدترین نسخه پایدار توزیع دبیان نسخه ۱۰٫۵ بوده است که بروزرسانی برای دبیان ۱۰ یا بوستر نامیده می‌شود.

لطفاً توجه داشته باشید که لینوکس دبیان ۱۰٫۵ مجموعاً یک نسخه جدید از دبیان بوستر نیست و تنها یک بروزرسانی برای بوستر است که شامل بروزرسانی‌ها و نرم‌افزارهای جدید می‌شود.

همچنین، به‌روزرسانی‌های امنیتی برای رفع مشکلات امنیتی قبلی نیز در آن وجود دارد. اگر سیستم بوستر خود را دارید، نیازی به پاک کردن آن نیست. با استفاده از مدیر بسته APT، به راحتی می‌توانید به‌روزرسانی سیستم خود را انجام دهید.

پروژه دبیان بیش از ۵۹ هزار بسته نرم‌افزاری ارائه می‌دهد و با هر نسخه خود پشتیبانی از طیف گسترده‌ای از سیستم‌های کامپیوتری را فراهم می‌کند. کامیونیتی توسعه دهنده دبیان به دنبال یافتن تعادلی بین فناوری بروز و پایداری هستند. دبیان سه شاخه توسعه متمایز دارد: پایدار، آزمایشی و ناپایدار.

شاخه پایدار دبیان، همانطور که از نام آن پیداست، بسیار پایدار است و در حالت پشتیبانی از امنیت کامل برخوردار است، اما متاسفانه ممکن است نسخه‌های جدیدتر نرم‌افزارها را نداشته باشد.

با این حال، به دلیل پایداری و قابلیت اعتماد آن، این توزیع برای سرورها بسیار مناسب است و هم‌چنین کاربران دسکتاپ که به قابلیت اطمینان بیش‌تری نیاز دارند و به آخرین نسخه‌های نرم‌افزارها اهمیت زیادی نمی‌دهند می‌توانند از این توزیع استفاده کنند.

دبیان ناپایدار نسخه‌ای است که معمولاً بر روی اکثریت  سیستم‌ها نصب می‌شود و دبیان آزمایشی یک نسخه‌ی توسعه‌دهنده است و آخرین نسخه‌های نرم‌افزارها را ارائه می‌دهد که هنوز توسط نسخه پایدار پذیرفته نشده‌اند.

این فاز توسعه برای نسخه پایدار بعدی دبیان است، اما معمولاً با مشکلات ناپایداری روبرو است و ممکن است باگ‌های زیادی در آن وجود داشته باشد. همچنین، به موقع پچ‌های امنیتی خود را دریافت نمی‌کند. آخرین نسخه دبیان آزمایشی با نام Bullseye رونمایی شده که نسخه ناپایدار یک فاز توسعه فعال از دبیان است.

این توزیع به صورت آزمایشی بوده و به عنوان یک پلتفرم کامل برای توسعه‌دهندگانی عمل می‌کند که به فعالیت در توسعه کد نرم‌افزارها مشغول هستند، تا زمانی که به مرحله “تست” برسند.

به طور کلی، دبیان به دلیل مخزن غنی از بسته‌های نرم افزاری و ثباتی که به ویژه در محیط‌های توسعه فراهم می‌کند، توسط میلیون‌ها کاربر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Gentoo

Gentoo یک توزیع پیشرفته برای استفاده حرفه‌ای و کارشناسانی است که تجربه استفاده از لینوکس را دارند. این دسته شامل توسعه‌دهندگان، ادمین‌های سیستم و شبکه می‌شود. بنابراین، برای افرادی که به تازگی به دنیای لینوکس وارد شده‌اند مناسب نیست. Gentoo برای کسانی که می‌خواهند درک عمیقی از جزئیات سیستم عامل لینوکس داشته باشند، توصیه می‌شود.

این توزیع با یک سیستم مدیریت بسته‌ به نام Portage ارائه می‌شود که همچنین در دیگر توزیع‌ها مانند Sabayon و Calculate Linux، که بر پایه Gentoo ساخته شده‌اند و سازگاری با آن را دارند نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

این توزیع مبتنی بر Python بوده و بر اساس مفهوم Ports’ Collections توسعه داده شده است. Ports’ Collections، مجموعه‌ای از پچ‌هایی هستند که توسط توزیع‌های مبتنی بر BSD مانند OpenBSD و NetBSD ارائه می‌شوند.

Red Hat Enterprise Linux

RHEL یا Red Hat Enterprise Linux یک توزیع لینوکس طراحی شده برای کارهای تجاری و سازمانی است. این توزیع یکی از جایگزین‌های متن باز پیشرو برای سیستم‌های اختصاصی دیگر مانند مایکروسافت است.

با توجه به پایداری و پچ‌های امنیتی منظم آن، Red Hat به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای محیط‌های سرور مانند سرور مجازی لینوکس محسوب می‌شود.

شما می‌توانید به راحتی توزیع RHEL را بر روی سرور اختصاصی ، سرورهای مجازی مانند VMware، HyperV و همچنین در کلودها نصب کنید.

Red Hat به لطف OpenShift PaaS (platform as a service)، در فناوری کانتینرایز containerization به خوبی عمل کرده است. این توزیع یک محیط ابری هیبریدی ایجاد می‌کند که بر پایه کانتینرهای داکر ساخته شده و توسط Kubernetes مدیریت می‌شود.

Red Hat با دوره‌های تخصصی مانند RHCSA (Red Hat Certified System Administrators) و RHCE (Red Hat Certified Engineer) مدیران سیستم را آموزش داده و گواهی آموزش آن‌ها را صادر می‌کند.

در مواردی که بهره‌وری، امنیت و پایداری در اولویت قرار دارند، RHEL یکی از مناسب‌ترین توزیع‌ه به شمار می‌رود. RHEL یک توزیع اشتراکی است و اشتراک آن سالیانه تمدید می‌شود.

شما می‌توانید برای مجموعه‌ای از مدل‌های اشتراکی مانند Linux Developer Workstation، Linux developer suite و Linux for Virtual Datacenters گواهی‌نامه‌های لازم را خریداری کنید.

CentOS

پروژه CetOS یک سیستم عامل رایگان مبتنی بر کامیونیتی است که با هدف ارائه یک بستر متن باز قدرتمند و قابل اعتماد توسعه داده می‌شود. سنت‌او‌اس بر پایه توزیع RHEL ساخته شده و به عنوان یک جایگزین کامل برای Red Hat Enterprise Linux عرضه می‌شود. تفاوت مثبت این توزیع این است که دانلود و نصب آن کاملاً رایگان است.

در نتیجه این امکان را به کاربران می‌دهد تا از پایداری و امنیت موجود در RHEL بهره‌مند شوند. این در حالی است که همچنان بروزرسانی‌های امنیتی و ویژگی‌های متنوعی را به صورت رایگان از CentOS دریافت کنند.

سنت‌او‌اس نسخه‌ی 8  بین علاقمندان لینوکس که می‌خواهند از مزایای توزیع RHEL به صورت رایگان بهره ببرند، بسیار محبوب است.

آخرین توزیع سنت‌او‌اس منتشر شده، CentOS 8.2 است که سومین نسخه از CentOS 8 است. این نسخه مبتنی بر مخازن App stream و BaseOS بوده و همراه با آخرین بسته‌های نرم‌افزاری مانند Python 3.8، GCC 9.1، Maven 3.6 و غیره ارائه می‌شود.

فدورا

فدورا یکی دیگر از توزیع‌های لینوکس است به دلیل سادگی و نرم‌افزارهایی که به صورت پیشفرض در آن نصب شده، از مدت‌ها قبل به عنوان یکی از توزیع‌هایی با دوست‌داشتنی‌ترین رابط کاربری برای کاربران شناخته شده است.

فدورا یک سیستم عامل قدرتمند و چابک است که برای کاربران دسکتاپ، لپ‌تاپ، سرورها و حتی برای اکوسیستم‌های اینترنت اشیاء طراحی شده است. فدورا همانند CentOS، بر پایه Red Hat ساخته شده و در واقع محیط آزمایشی Red Hat است که پیش از ورود به مرحله Enterprise مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به همین دلیل، معمولاً برای اهداف توسعه و یادگیری استفاده می‌شود و برای توسعه دهندگان و دانشجویان بسیار کاربردی است.

فدورا از مدیریت بسته DNF استفاده می‌کند و جدیدترین و بهترین نرم‌افزارهای بسته RPM را پشتیبانی می‌کند. جدیدترین نسخه فدورا، Fedora 32 است.

Arch Linux

Arch Linux برای کاربران حرفه‌ای یا متخصصین لینوکس مناسب است که به نرم افزار نصب شده و سرویس‌های در حال اجرا حساس هستند. این توزیع به کاربران اجازه می‌دهد تا سیستم را طبق تنظیمات مورد نظر خودشان سفارشی سازی کنند. به طور خلاصه، آرچ برای کاربرانی طراحی شده است که واقعاً در اصول کار با لینوکس آشنایی کافی و لازم را دارند.

آرچ یکی از توزیع‌های لینوکس است به طور مداوم  به آخرین نسخه به روز رسانی می‌شود و تنها کافی است بسته‌ها را از طریق ترمینال به روز رسانی کنید.

سیستم توزیع آرچ از پکیج منیجر پیش فرض Pacman استفاده می‌کند و از مخازن کاربر آرچ (Arch User Repository) که یک کامیونیتی برای نصب بسته‌های نرم افزاری است، استفاده می‌کند. آخرین نسخه آرچ لینوکس نسخه 2020.09.01 است.

چگونه بهترین توزیع لینوکس را انتخاب کنیم؟

توزیع های لینوکس معمولا با توجه به کاربرد یا مورد استفاده خاصی طراحی می‌شوند ، بنابراین به راحتی می‌توانید بهترین توزیع لینوکس که با اهداف و نیازهای شما مطابقت دارند را پیدا کنید. اگر از کاربران جدید لینوکس هستید و می‌خواهید یک سیستم عامل جدید برای کامپیوتر شخصی خود داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم یکی از توزیع‌ها عمومی شناخته شده که به طور منظم به روزرسانی می‌شود را انتخاب کنید.

به یاد داشته باشید که توزیع‌های بسیار متنوعی برای استفاده وجود دارند و شما می‌توانید توزیع‌هایی را  برای سرورهای سرگرمی خانگی، توسعه نرم افزار، امنیت و حریم خصوصی و بسیاری از موارد خاص دیگر پیدا کنید. کافیست تصمیم بگیرید که از استفاده از این سیستم عامل چه هدفی دارید و طبق آن در رابطه با توزیع مناسب با نیازتان تحقیق کنید.

جمع بندی

توضیحاتی که در این متن دادیم تنها به محبوب‌ترین توزیع‌های لینوکس موجود اشاره می‌کند. بدیهی‌ست که توزیع‌های زیاد دیگری برای استفاده وجود دارند. هم اکنون بیش از ۶۰۰ توزیع لینوکس و حدود ۵۰۰ توزیع در حال توسعه وجود دارد.  اگر برای اطلاع از دیگر توزیع‌های لینوکس نیاز به اطلاعات بیشتر دارید، می‌توانید سوال مورد نظر خود را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید تا در اسرع وقت به آن پاسخ دهیم.

پرسش و پاسخ های متداول

چه چیزی توزیع لینوکس را تشکیل می‌دهد؟

توزیع لینوکس مجموعه‌ای از نرم‌افزارهای لازم برای اجرای سیستم عامل لینوکس است. یک توزیع شامل هسته لینوکس، سیستم مدیریت بسته، کتابخانه‌ها، ابزارهای توسعه و برنامه‌های کاربردی است.

چند نوع توزیع لینوکس وجود دارد؟

تعدادی از توزیع های لینوکس مانند اوبونتو، فدورا، دبیان، CentOS و Red Hat وجود دارند. هر یک از این توزیع‌ها دارای ویژگی‌ها و خصوصیات منحصر به فرد برای کاربران و نیازهای بخصوصی توسعه داده شده‌اند.

آیا تمامی توزیع‌های لینوکس رایگان هستند؟

اکثر توزیع های لینوکس رایگان هستند. با این حال، برخی از توزیع‌های لینوکس که برای مصارف تجاری ساخته شده‌اند، شامل هزینه‌هایی می‌شوند.

چه تفاوتی بین توزیع‌های لینوکس و نسخه‌های ویندوز وجود دارد؟

اصلی‌ترین تفاوت بین توزیع‌های لینوکس و نسخه‌های ویندوز در ساختار سیستم عامل آن‌ها است. سیستم عامل ویندوز از یک رابط بسیار کاربر پسند برخوردار است و استفاده از آن بسیار ساده است در حالی که استفاده از سیستم عامل لینوکس غالبا مبتنی بر دستورات خط فرمان داشته و به دانش فنی نیاز دارد. هم‌چنین ویندوز یک سیستم عامل کاملا تجاری است و استفاده از آن شامل هزینه می‌شود، در حالی که لینوکس یک سیستم عامل متن باز و کاملا رایگان است. همچنین، توزیع‌های لینوکس معمولاً به دلیل پایداری و امنیت بالاتر، بیش‌تر در سرورها یا توسط مدیران سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرند.